ΤΣΙΤΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Γιατί αποκτά νέα δυναμική η κλασική Παιδεία στις ΗΠΑ;

Γράφει ο Θανάσης Τσίτσας, ανταποκριτής του ΑΝΤ1 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Tα φαινόμενα παρακμής που παρατηρούνται στην αμερικανική κοινωνία έχουν προκαλέσει αντιδράσεις και μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και η άνοδος της κλασσικής παιδείας στις ΗΠΑ.

Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι γονείς έχουν βαρεθεί τα αποτυχημένα δημόσια σχολεία στις ΗΠΑ. Από το 2012 έως το 2022, το ποσοστό των παιδιών στις ΗΠΑ που δεν φοιτούν σε δημόσια σχολεία, αυξήθηκε από 9% σε 13%. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 2 εκατομμύρια μαθητές επιλέγουν σχολεία τσάρτερ, κατ' οίκον διδασκαλία ή άλλες σχολικές επιλογές.

Για τους υποστηρικτές της εκπαιδευτικής ελευθερίας, αυτή η αλλαγή δεν αποτελεί έκπληξη. Το σταθερό κύμα των πολιτικών επιλογής σχολείου, που θεσπίστηκαν σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία χρόνια, δημιούργησε περισσότερες επιλογές για τους μαθητές και οι γονείς έσπευσαν να τις εκμεταλλευτούν.

Η ίδια δυναμική πυροδότησε την ανάπτυξη νέων τύπων εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της αναβίωσης μιας παλιάς και ξεχασμένης προσέγγισης που έκανε την Αμερική μεγάλη - και δυνατή - εξ αρχής: την κλασική σχολική εκπαίδευση.

Τι είναι η κλασική Παιδεία;  Υπάρχουν σχεδόν τόσοι ορισμοί της, όσες και τα νέα κλασικά σχολεία, αλλά μια απάντηση είναι ότι εισάγει τους μαθητές στην παράδοση της δυτικής σκέψης και λογοτεχνίας, από την αρχαία Αθήνα και την Ιερουσαλήμ, και τους εισαγάγει  στο αληθινό, στο καλό και στο ωραίο.

Είναι το είδος της εκπαίδευσης που έλαβαν οι ιδρυτικές γενιές της Αμερικής. Το αγαπημένο έργο του Τζορτζ Ουάσιγκτον ήταν για τον Ρωμαίο γερουσιαστή Κάτωνα. Ο Τζον Άνταμς ήταν αφοσιωμένος μαθητής του Κικέρωνα. Τα δοκίμια του Τζέιμς Μάντισον στα Federalist Papers είναι γεμάτα με τις περιπτωσιολογικές μελέτες της αρχαίας Ελλάδας και της Ρώμης, που αντλούνται από τις κλασικές ιστορίες.

Όταν έγραφε για την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας αργότερα στη ζωή του, ο Τζέφερσον την περιέγραψε περίφημα ως «έκφραση του αμερικανικού πνεύματος», η οποία αντλούσε, μεταξύ άλλων πηγών, από «στοιχειώδη βιβλία του δημόσιου δικαίου, όπως του Αριστοτέλη, του Κικέρωνα, του Λοκ, του Σίντνεϊ κ.λ.π.».

Σήμερα, το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων πολλών από τη λεγόμενη ελίτ της κοινωνίας, δεν έχουν καμία εξοικείωση με αυτές τις πηγές, θα πρέπει να προβληματίσει. Δυστυχώς, αυτό φαίνεται να θέλουν πολλοί από τους σημερινούς εκπαιδευτικούς, γραφειοκράτες και πολιτικούς.

Δεν αποτυγχάνουν απλώς να διδάξουν επαρκώς την πολιτική αγωγή, εστιάζουν εξ ολοκλήρου στο να πουν στους μαθητές των κυβερνητικών σχολείων ότι η χώρα στην οποία ζουν, μαζί με τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμά της, είναι θεμελιωδώς ρατσιστική και κακή.

Οι Αμερικανοί έχουν βαρεθεί και αναλαμβάνουν δράση. Από το 2019 έως το 2023, περισσότερα από 264 νέα κλασικά σχολεία ιδρύθηκαν και τα υπάρχοντα είδαν τις εγγραφές να αυξάνονται κατακόρυφα. Σύμφωνα με ανάλυση της αγοράς από την Arcadia Education, 677.500 μαθητές εγγράφονται φέτος σε κλασικά σχολεία. Αλλά μέχρι το 2035, ο αριθμός αυτός αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί σε 1,4 εκατομμύρια.

Σε αντίθεση με την παραφροσύνη που βλέπουμε στην τηλεόραση, στα πανεπιστήμια και από τους πολιτικούς στην Ουάσιγκτον, οι περισσότεροι Αμερικανοί εξακολουθούν να αγαπούν αυτή τη χώρα. Είναι υπερήφανοι για την κληρονομιά της και θέλουν να μεταδώσουν αυτόν τον πατριωτισμό στην επόμενη γενιά. Δεν πρέπει να δεχτούμε την κατάρρευση ως αναπόφευκτο γεγονός. Η κλασική Παιδεία μάς δίνει την ευκαιρία να αναζωπυρώσουμε την φλόγα της Δύσης πριν αυτή σβήσει.

Αν αποτύχουμε, όπως προειδοποιούν επιφανείς πανεπιστημιακοί, το σπουδαίο έθνος που δημιούργησαν οι ιδρυτές μας θα καταρρεύσει σίγουρα. Αλλά αν πετύχουμε, μπορούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά και τα εγγόνια μας για να γίνουν μια νέα γενιά "Ιδρυτών".  Για να υπάρξει  μέλλον, πρέπει να αρχίσουν να μαθαίνουν τα παιδιά από το παρελθόν μας.