ΦΙΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Η γκιλοτίνα των βεβαιωμένων πεποιθήσεων

Γράφει ο Κωνσταντίνος Φίλης, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και αναλυτής διεθνών θεμάτων στον ΑΝΤ1.

Το περιώνυμό μεσανατολικό ζήτημα βρίσκεται σήμερα σε απόλυτο τέλμα. Η προοπτική μόνιμης κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας μοιάζει υπό τις παρούσες συνθήκες εξαιρετικά αμφίβολη, ενώ το μελλοντικό status της συγκεκριμένης περιοχής αποτελεί καθοριστικό παράγοντα οριστικής διευθέτησης του Παλαιστινιακού.

Κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τελευταία τη Σλοβενία, αναγνωρίζουν μεν το παλαιστινιακό κράτος, ωστόσο γνωρίζουν ότι απέχουμε παρασάγγας από την ίδρυση του. Σήμερα στην αντιπαράθεση Ισραήλ-Παλαιστινίων επικρατούν τα άκρα, που αποτελούν μάλιστα συγκοινωνούντα δοχεία.

Στην πραγματικότητα, μετά την εκλογή της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας το 2006 και την επικράτηση στα πολιτικά πράγματα του Ισραήλ του Νετανιάχου τα τελευταία σχεδόν 20 χρόνια, αποτέλεσε στρατηγική επιλογή και των δύο η τροφοδότηση αλλήλων, ώστε η μεν Χαμάς να ισχυρίζεται ότι η εξαφάνιση του Ισραήλ από το χάρτη δεν οφείλεται στις εξτρεμιστικές αντιλήψεις της μόνο αλλά στις ακραίες θέσεις της ισραηλινής ηγεσίας, ενώ ο Νετανιάχου απέδιδε στην επικράτηση των τρομοκρατικών στοιχείων στην πλευρά των Παλαιστινίων και ενός αδύναμου και προϊόντος του χρόνου με επιβαρυμένη υγεία Αμπάς, την απροθυμία του να διαπραγματευτεί. Στην πραγματικότητα, μετά τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν, υπήρξε μόνο μία ουσιαστική ευκαιρία λύσης, όταν στην ηγεσία του Ισραήλ βρέθηκε ο Εχούντ Ολμέρτ (2006-2009).

Οι λόγοι που φτάσαμε στο απόλυτο αδιέξοδο είναι πολλοί, αλλά ένας εξ’αυτών ήταν η λάθος πρόσληψη που είχε η καθεμία πλευρά, όταν οι συνθήκες ήταν πράγματι ευνοϊκές, όχι ιδανικές, αλλά ευνοϊκές, για την οριστική διευθέτηση του Παλαιστινιακού. Κοντολογίς, λόγω του κακού παρελθόντος, όταν υπήρχε όντως το θετικό μομέντουμ και αμοιβαία διάθεση ή έστω ισχυρή βούληση και αποφασιστικότητα από τη μία πλευρά για την αναζήτηση λύσης, τότε η άλλη πλευρά κρυβόταν πίσω από την αυτονόητη δυσπιστία της μετά από χρόνια αποτυχημένων διαπραγματεύσεων, αδυνατώντας να δει την ευκαιρία και να την αξιοποιήσει ανάλογα.

Η τύφλωση, απόρροια βεβαιωμένων πεποιθήσεων που δεν επιδέχονταν αμφισβήτησης αλλά τελικά εγκλώβιζαν τα δύο μέρη σε λανθασμένες αντιλήψεις, τα οδήγησε αυτονόητα και σε λάθος επιλογές.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων στις ΗΠΑ, επί προεδρίας Μπους (του νεότερου), όταν παρουσιάστηκε στους Παλαιστινίους μία πρόταση με την οποία συμφωνούσαν στο μεγαλύτερο μέρος και όταν ενημερώθηκαν ότι η πρόταση αυτή είχε προέλθει από την ισραηλινή πλευρά την απέρριψαν μετά βδελυγμίας. Γιατί χρέωναν στους Ισραηλινούς σκοπιμότητα και πίστευαν ότι υπήρχε μία φάκα, την οποία θα έβρισκαν μπροστά τους σε μεταγενέστερο χρόνο.

Έκαναν όμως, όπως αποδείχτηκε, λάθος. Και έτσι έχασαν την ευκαιρία να εξαντλήσουν -αν μη τι άλλο- τα περιθώρια εξεύρεσης ουσιαστικής λύσης και αντί για ένα καλύτερο μέλλον, βρίσκονται σήμερα σε ένα ζοφερό παρόν με τη γκιλοτίνα της ακραίας κυβέρνησης Νετανιάχου να επικρέμαται πάνω από τα κεφάλια τους.