Υγεία - Περιβάλλον

Διαδερμικά πλέον οι θεραπείες για τις περισσότερες βαλβιδοπάθειες της καρδιάς!

Γράφει ο Κωνσταντίνος Σπάργιας, Επεμβατικός Καρδιολόγος, Διευθυντής Τμήματος Διαδερμικών Βαλβίδων ΥΓΕΙΑ

Οι βαλβιδοπάθειες αποτελούν τη δεύτερη συχνότερη καρδιακή πάθηση μετά τη στεφανιαία νόσο (δηλαδή την αθηρωματική νόσο που προκαλεί στενώσεις/ αποφράξεις αρτηριών της καρδιάς με αποτέλεσμα στηθάγχη, εμφράγματα, κτλ.).

Οι βαλβιδοπάθειες αποτελούν και τη δεύτερη συχνότερη αιτία για χειρουργείο καρδιάς (αντικατάσταση ή πολύ σπανιότερα επιδιόρθωση βαλβίδας) και πάλι μετά τη στεφανιαία νόσο, για την οποία πραγματοποιείται η γνωστή επέμβαση Bypass.

Έως και το 15% των ανθρώπων άνω των 75 ετών πάσχει από σημαντική βαλβιδοπάθεια, αλλά φυσικά εμφανίζονται και σε μικρότερες ηλικίες.

Η διαδερμική θεραπεία της στεφανιαίας νόσου (μπαλονάκι/στεντ) άρχισε να εφαρμόζεται από τα 1980ς, η χρήση της γενικεύτηκε στα 1990ς και τελειοποιήθηκε στα 2000ς. Η διορατικότητα και εφευρετικότητα κάποιων συναδέλφων μας και η εντυπωσιακή πρόοδος της τεχνολογίας επέτρεψε την πρώτη διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας το 2004.

Σήμερα εν έτει 2022 έχουν πλέον αναπτυχθεί και εφαρμοστεί διαδερμικές θεραπείες και για τις 4 καρδιακές βαλβίδες.

Ποιος ασθενής με βαλβιδοπάθεια μπορεί να αντιμετωπιστεί διαδερμικά;

Η απάντηση για το ποιος ασθενής με βαλβιδοπάθεια μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί σήμερα διαδερμικά μπορεί να είναι απλή αλλά και περίπλοκη ταυτόχρονα! Και αυτό γιατί οι βαλβιδοπάθειες είναι πολλές και κάθε μία από τις 4 βαλβίδες της καρδιάς μπορεί να έχει στένωση ή ανεπάρκεια ή ένα συνδυασμό αυτών των δύο (μικτή νόσος). Επιπλέον, η κλινική εικόνα και πορεία κάθε βαλβιδοπάθειας μπορεί να διαφέρει και ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί. Αν και η εμπειρία μας ξεπέρασε πλέον τα 15 έτη για τις πρώτες βαλβιδοπάθειες που αντιμετωπίστηκαν διαδερμικά (στένωση αορτικής βαλβίδας), είναι μικρότερη για άλλες βαλβιδοπάθειες.

Επιπλέον, η προηγούμενη δεκαετία αλλά και αυτή που διανύουμε χαρακτηρίζονται από εκρηκτικές εφευρετικές, τεχνολογικές και ερευνητικές εξελίξεις με αποτέλεσμα τα δεδομένα να αλλάζουν συνεχώς και πάντα βελτιούμενα για τις διαδερμικές θεραπείες. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι πολλά πράγματα που ισχύουν σήμερα ήταν άγνωστα πριν μερικούς… μήνες, και ασθενείς που θα απορρίπτονταν για διαδερμική αντιμετώπιση πριν ένα έτος μπορεί να γίνονται αποδεκτοί τώρα! Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί για πολλά ακόμη χρόνια και όλο και περισσότεροι ασθενείς που σήμερα αντιμετωπίζονται ακόμη χειρουργικά «αύριο» θα υποβάλλονται σε διαδερμικές θεραπείες.

Όλες οι διαδερμικές θεραπείες βαλβίδων εκτελούνται με καθετήρες (όπως το γνωστό μπαλονάκι/στεντ) συνήθως από αγγείο του μηρού στο πόδι, χωρίς χειρουργικές τομές ή θωρακοτομές, χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία του αίματος (bypass) και συνήθως χωρίς γενική αναισθησία.

Διαδερμική θεραπεία αορτικής βαλβίδας: TAVI

Η πιο εξελιγμένη και διαδεδομένη διαδερμική θεραπεία είναι η αντικατάσταση της στενωμένης αορτικής βαλβίδας (TAVI- Transcatheter Aortic Valve Implantation) που εφαρμόζεται παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα από το 2007. Με βάση τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα και επιστημονικές κατευθυντήριες οδηγίες όλοι οι ασθενείς με στένωση αορτικής βαλβίδας που είναι άνω των 70-75 ετών θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σήμερα διαδερμικά, ενώ η συνύπαρξη άλλων επιβαρυντικών παθήσεων καθιστά και νεότερους ασθενείς κατάλληλους για την διαδερμική αντικατάσταση. Υπάρχουν σήμερα αρκετοί εγκεκριμένοι τύποι βαλβίδων TAVI (τουλάχιστον 7 τύποι) με πολλές ομοιότητες αλλά και κάποιες σημαντικές διαφορές, γεγονός που αναγάγει την επιλογή της βέλτιστης βαλβίδας για τον κάθε ασθενή σε μία σχεδόν νέα επιστήμη!

Στα σχεδόν 15 έτη κλινικής εφαρμογής των διαδερμικών αορτικών βαλβίδων δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα ή προειδοποίηση για την ανθεκτικότητα τους, ενώ αναμένεται η αντικατάστασή τους μελλοντικά όταν χρειαστεί να γίνεται με τον ίδιο απλό τρόπο. Διαδερμικά!

Σήμερα στην Ελλάδα η αναλογία διαδερμικής προς χειρουργικής αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας είναι περί τα 1:2, ενώ στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες η αναλογία αυτή είναι αντίστροφη δηλαδή 2:1 ή και ακόμη πιο πάνω για τις διαδερμικές βαλβίδες, πράγμα που σημαίνει ότι υπολειπόμαστε αρκετά ακόμη σαν χώρα στην διείσδυση αυτής της επαναστατικής θεραπείας.

Διαδερμική θεραπεία μιτροειδούς και τριγλώχινας βαλβίδας

Η δεύτερη κατά σειρά συχνότητας εγκεκριμένη διαδερμική θεραπεία είναι η επιδιόρθωση ανεπάρκειας μιτροειδούς με κλιπς (MitraClip από το 2007 παγκοσμίως και από το 2011 στην Ελλάδα; Pascal από το 2019 παγκοσμίως και στην Ελλάδα). Εφαρμόζονται σε επιλεγμένους ασθενείς και η εφαρμογή τους επεκτείνεται συνεχώς υπό το φως των θετικών αποτελεσμάτων νέων κλινικών μελετών. Η αναλογία χρήσης των κλιπς στην Ελλάδα υπολείπεται σημαντικότατα σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες χώρες (υποδεκαπλάσια χρήση).

Η μέθοδος επιδιόρθωσης με κλιπ εφαρμόζεται από το 2016 και εγκρίθηκε πρόσφατα (2020) και για την διαδερμική επιδιόρθωση της ανεπάρκειας τριχγλώχινας βαλβίδας και αρχίσαμε να την εφαρμόζουμε με επιτυχία και εμείς στη χώρα μας από το 2018.

Κατά τεκμήριο οι διαδερμικές θεραπείες είναι εξίσου αποτελεσματικές αλλά πολύ πιο ανώδυνες και με λιγότερους κινδύνους επιπλοκών σε σχέση με το χειρουργείο, ενώ ταχεία είναι η επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες. Η ανάπτυξη των διαδερμικών θεραπειών των καρδιακών βαλβίδων αποτέλεσε ένα ακόμη έναυσμα στενότερης συνεργασίας διάφορων ιατρικών ειδικοτήτων και κυρίως των Καρδιολόγων και Καρδιοχειρουργών με συσσωρευμένη εμπειρία σε όλους τους τρόπους θεραπείας ώστε κάθε ασθενής να αντιμετωπίζεται με τη βέλτιστη προσωποποιημένη προσέγγιση και να προτείνεται η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία.

Στην Covid-19 εποχή που διανύουμε τα πλεονεκτήματα της διαδερμικής θεραπείας όπως η κατά πολύ μικρότερη διάρκεια παραμονής στο Νοσοκομείο, η ελάχιστη χρήση της μονάδας εντατικής θεραπείας και άλλων πόρων και η αποφυγή της ανοσοκαταστολής που προκαλείται από το χειρουργείο αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους υπάρχει η τάση η διαδερμική θεραπεία να προτείνεται σε ακόμη περισσότερους ασθενείς που χρήζουν άμεσης και έγκαιρης θεραπείας της βαλβιδοπάθειάς τους.

Το Τμήμα Διαδερμικών Βαλβίδων του ΥΓΕΙΑ, με Διευθυντή τον Επεμβατικό Καρδιολόγο, κ. Κωνσταντίνο Σπάργια, προσφέρει ολοκληρωμένη και αξιόπιστη αντιμετώπιση όλων των παθήσεων των καρδιακών βαλβίδων με διακαθετηριακές μεθόδους. Η εμπειρία του προσωπικού του Τμήματος ξεπερνάει τις 2.000 επεμβάσεις διαδερμικής αντικατάστασης της αορτικής βαλβίδας (TAVI) και τις 400 επεμβάσεις διαδερμικής επιδιόρθωσης μιτροειδούς και τριγλώχινας, καθιστώντας το Τμήμα Διαδερμικών Βαλβίδων του ΥΓΕΙΑ Κέντρο Αναφοράς και Εκπαίδευσης όχι μόνο σε πανελλήνιο αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

*Άρθρο του Κωνσταντίνου Σπάργια, Επεμβατικού Καρδιολόγου, Διευθυντή Τμήματος Διαδερμικών Βαλβίδων ΥΓΕΙΑ.